ขอชวนทุกคนมา ‘ตั้งใจมอง’ คนไร้บ้านด้วยการผ่านการดูหนัง หนังที่มีตัวละครนำเป็นเด็กทั้ง 6 เรื่องนี้ ดูเผินๆ แล้วอาจเป็นหนังประเภทก้าวผ่านวัย (coming of age) ธรรมดาทั่วไป แต่เมื่อสังเกตจะพบว่าชีวิตของเด็กๆ ในหนังเหล่านี้ล้วนเสนอแง่มุมที่แตกต่างกันเกี่ยวกับ ‘ความไร้บ้าน’ พวกเขาต่างมีเหตุผล มีความสุข ความทุกข์ และการดิ้นรนต่อสู้ของพวกเขาเอง
เมื่อตัวแปรของความเหลื่อมล้ำเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ นั่นแปลว่า ความเป็นไปได้ที่คนจะประสบภาวะไร้บ้านก็เพิ่มขึ้น บางอันเหมือนจะไม่เกี่ยว แต่ก็เกี่ยวนะ
อนาคตสำหรับคนที่ใช้ชีวิตในพื้นที่ชายขอบยิ่งเลือนราง และประชากรในสังคมมีสิทธิจะร่วงหล่นสู่สภาวะเปราะบางได้ง่ายขึ้น หากไม่มีการจัดการวิกฤติสภาพภูมิอากาศไปพร้อม ๆ กับความอยุติธรรมในสังคม ทุกพื้นที่คือกายภาพแห่งความเหลื่อมล้ำ
สภาวะไร้บ้านส่งผลต่อคนไร้บ้านในหลากหลายด้าน บางอย่างก็เป็นผลกระทบที่เราอาจคาดไม่ถึง แต่ก็ล้วนส่งผลต่อการดำเนินชีวิต และชีวิตจิตใจของคนไร้บ้านทั้งสิ้น
สังคมไทยยังคงไม่เข้าใจภาวะไร้บ้านสักเท่าไรนัก มายาคติอย่างประโยคข้างต้นสะท้อนภาพจำที่บิดเบี้ยวของสังคมต่อคนไร้บ้าน และส่งผลต่อคนไร้บ้านในทุกระดับ ตั้งแต่ปฎิกิริยาของคนต่อคนไร้บ้าน จนกระทั่งการกำหนดนโยบายเชิงสังคม
เมื่อมองไปทุกวันนี้ เราจะเห็นว่าพื้นที่สาธารณะถูกคุกคามด้วยพื้นที่ส่วนตัว ของกลางที่เป็นของทุกคน กลับถูกยึดครองโดยคนบางกลุ่ม และทำให้การเข้าถึงได้ต้องใช้เงิน พอเป็นแบบนี้ สิทธิการอยู่ในเมืองจึงโดนจำกัดด้วยทรัพย์สิน ใครมีทรัพย์สินมากกว่าก็ดูจะมีข้อต่อรองในฐานะประชาชนของเมืองมากกว่า ทำให้การเป็นคนเมืองที่ไม่มีทรัพย์สินนั้นลำบากกว่าเยอะ ตามตรรกะนี้ คนที่รับผลกระทบหนักที่สุดกลุ่มหนึ่ง จะเป็นใครไปไม่ได้นอกจากคนไร้บ้าน ที่ดูราวกับว่าไม่มีสิทธิ์ต่อรองใดๆ ทั้งนั้น แม้ว่าพวกเขาจะมีสิทธิการอยู่ในเมืองไม่ต่างจากเราก็ตาม
