คนไร้บ้านและผู้มีรายได้น้อยที่อยู่ในที่อยู่อาศัยซึ่งไม่มั่นคงมักอยู่ร่วมกันอย่างแออัด บ้างตั้งแคมป์อยู่รวมกันในที่สาธารณะ บ้างอยู่ในเต็นท์ บ้างอยู่ในกระโจม บ้างก็อยู่ในรถ หรือบางส่วนอาศัยอยู่ในศูนย์พักพิงคนไร้บ้าน และปัญหาที่ที่อยู่อาศัยเหล่านี้มีร่วมกันคือ “ห้องน้ำไม่เพียงพอ”
ปัญหาที่อยู่อาศัยเป็นปัญหาของประชากรทุกคน และเราต้องไม่ลืมคำนึงถึงประชากรกลุ่มเปราะบางอย่างคนจนเมืองหรือคนหาเช้ากินค่ำ ผู้ซึ่งได้รับผลกระทบจากการที่ราคาที่อยู่อาศัยมีอัตราสูงด้วยเช่นกัน นี่เป็นปัญหาใหญ่ต่อชีวิตความเป็นอยู่ของพวกเขาอย่างมาก
นับตั้งแต่ปี 2010 เป็นต้นมา จำนวนคนไร้บ้านในลอนดอนพุ่งสูงขึ้นถึงสามเท่าตัว นี่คือปรากฏการณ์ที่พบเห็นได้ในประเทศร่ำรวยหลายประเทศ จำนวนคนไร้บ้านในแทบทุกประเทศทั่วยุโรปกำลังทวีจำนวนมากขึ้น ส่วนในประเทศอเมริกานั้น แม้จำนวนคนไร้บ้านโดยรวมทั้งประเทศจะลดลงแต่ในเมืองที่ร่ำรวยกลับมีจำนวนคนไร้บ้านเพิ่มขึ้น มีคนไร้บ้านนอนอยู่ในที่สาธารณะในซาน ฟรานซิสโกถึง 5,000 คน และจำนวนนี้นับว่าเป็นจำนวนคนไร้บ้านที่เพิ่มขึ้นมาร้อยละ 19 ในเวลาเพียงสองปีที่ผ่านมา
จำนวนคนไร้บ้านในเมืองนิวยอร์กพุ่งสูงที่สุดเท่าที่เคยมีมา ณ ขณะนี้มีคนไร้บ้านกว่า 79,000 คนอาศัยอยู่ทั้งในศูนย์พักพิงและบนท้องถนน จำนวนคนไร้บ้านที่ว่ามาเพิ่มขึ้นมาจาก 64,000 คน หลังนายกเทศมนตรีนิวยอร์ก บิล เดอ บลาซิโอ เข้ามาดำรงตำแหน่ง นายกเทศมนตรีถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนักต่อความล้มเหลวในการจัดการกับสภาวะไร้บ้าน เจ้าหน้าที่เมืองนิวยอร์กจึงตกลงกันผลักดันร่างกฎหมายเพื่อแก้ปัญหาดังกล่าว
ภาพวาดเรือลำเล็กโลดแล่นกลางพายุในมหาสมุทรดูจะสะท้อนชีวิตของไคล์ฟ ดาลริมเพิล จิตรกรคนไร้บ้านผู้เสียชีวิตบนท้องถนนในวัย 52 ปี ด้านหลังภาพวาดสวยสดงดงามดังกล่าว เขาลงลายมือไว้ว่า “คนไร้บ้านแมนเชสเตอร์ 12/12/2016”
สำนักข่าว TODAY ได้เปิดเผยงานวิจัยชิ้นแรกของสิงคโปร์ที่มีการนับจำนวนคนไร้บ้านในประเทศ งานวิจัยชิ้นดังกล่าวสะท้อนให้เห็นทั้งปัญหาและความซับซ้อนของประเด็นคนไร้บ้าน รวมทั้งตีตกความเข้าใจผิดที่เรามักมีต่อคนไร้บ้านด้วย
ตัวเลขของประชากรคนไร้บ้านที่อาศัยอยู่ตามท้องถนนในรัฐแคลิฟอร์เนียเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง สถานการณ์คนไร้บ้านที่เพิ่มสูงขึ้นกลายเป็นแบบทดสอบความอดทนอดกลั้นและความเห็นอกเห็นใจของผู้คนในรัฐแคลิฟอร์เนียซึ่งภูมิอกภูมิใจในความเสรีนิยมของรัฐ
กลุ่มคนที่เปราะบางมากอย่างกลุ่มคนผิวสีหรือคนรายได้น้อย มีความเสี่ยงสูงที่สุดเมื่อเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติ เพราะไม่มีทรัพยากรในการเคลื่อนย้ายที่อยู่ก่อนจะเกิดภัยพิบัติ และไม่มีทรัพยากรมาสร้างที่อยู่อาศัยใหม่หลังจากภัยพิบัติเกิดขึ้น ภัยพิบัติทางธรรมชาติและการเข้าถึงที่อยู่อาศัยจึงเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกัน และต้องได้รับการแก้ไขไปพร้อม ๆ กัน
สภาวะการไร้บ้านและความเสี่ยงต่อการไร้บ้านย่ำแย่ลงมากในเมืองลิเวอร์พูลในไม่กี่ปีที่ผ่านมา เดือนพฤษภาคมที่ผ่านมามีคนอย่างต่ำ 86 คน เข้ามาใช้สถานพักพิงคนไร้บ้านทุกคืน ปีที่แล้วคนจำนวนถึง 5,000 คน มาขอใช้บริการ Housing Options ซึ่งเป็นบริการป้องกันไม่ให้ผู้คนไร้บ้าน องค์กรอีกแห่งที่ชื่อว่า Whitechapel ซึ่งทำงานเรื่องคนไร้บ้านมาหลายสิบปีกล่าวว่า เมื่อห้าปีที่แล้วมีคนมาขอความช่วยเหลือจากองค์กร 1,800 คน แต่ปีที่แล้วมีถึง 4,025 คน และสาเหตุที่ทำให้คนไร้บ้านก็คือหนี้ ซึ่งเป็นผลมาจากการปฏิรูปสวัสดิการที่ทำให้คนไม่สามารถจ่ายค่าที่อยู่อาศัยได้
รัฐมนตรีกระทรวงยุติธรรม Edward Argar กล่าวถึงเรื่องนี้ว่า “คนทุกคนจะต้องมีบ้านที่ปลอดภัยและเหมาะสมในการดำรงชีวิต การมีสถานที่ให้อยู่ทำให้คนมีพื้นที่ที่มั่นคงให้เข้าถึงบริการทางการแพทย์ มีงานทำ และลดแนวโน้มในการกระทำผิดและถูกจำคุกอีก ในการนี้รัฐบาลอังกฤษได้เผยแพร่ยุทธศาสตร์สภาวะไร้บ้านเมื่อเดือนสิงหาคม 2018 โดยริเริ่มโครงการมูลค่า 100 ล้านปอนด์ เพื่อลดจำนวนคนไร้บ้าน และในท้ายที่สุดเพื่อกำจัดสภาวะไร้บ้านให้หมดไปจากประเทศอังกฤษ”
กิจการเพื่อสังคม (social enterprise) Beyond Food ได้ช่วยเหลือกลุ่มเสี่ยงและคนไร้บ้านและพลิกชีวิตของพวกเขาในระยะเวลาอันสั้น
ขณะที่รัฐแคลิฟอร์เนียสามารถบริหารงบประมาณได้เกินดุล แต่ทำไมปัญหาคนไร้บ้านและราคาที่อยู่อาศัยกลับเพิ่มสูงขึ้น
